21-October taariikh xusid
mudan (ka boga warbixin, Sawiro iyo muuqaal)
(Soomaaliya, Oct 21, 2011
Ceegaag Online)
Sanadkii 1969 Taalada wadanka soomaaliya waxaa gacanta ku
dhigay ciidamadii Qalabka siday oo uu hogaaminayay Allaha u
naxariistee Jaale Maxamed Siyaad Barre waxaana uu hayay
talada dalka 21 sano Muxuu qabtay Kacaankaas Barakaysnaa?
Laga soo billaabo 1956kii ilaa 1969kii waxaa maamulka dalka
hayay dowlado ay taagdarrada iyo habacsanaanta u dheerayd
musuqmaasuq, qabyaaladd iyo fowdo iyo kala dambeyn la’aan
joogta ahayd.
Ammaankii iyo kala dambeyntii ayaa faraha ka baxay, dagaal
joogta ah ayaa qabiillada ka dhex aloosnaa, ilaa la gaaray
in beeluhu ay meel walba ku diriraan. Waxaana dhibaatadu ay
noqotay mid sii baahda oo dowladihii magaceeda u bedesha
Dowlad Musuqmaasuq uu la degay, waxaana fowdadii iyo
nabadgelyo darradii ay ku biyo shubatay in (AUN ) Madaxweyne
Cabdirashiid Cali sharmaarke uu toogto askarigii loo xil
saaray badbaadintiisa, iyadoo la adeegsaday muruqa
ciidammadii dowladda ee markaas jiray iyo weliba maalkii
qaranka, waxaana laga daliishan karayay halkaas in
musuqmaasuqa iyo fowdada uu heerka ugu sarreeyay tegay.
Doorashooyinkii dhacay 1958, 1964 iyo 1969kii waxaa si
bareer ah warqadihii cod bixinta ugu shubtay xisbigii SYL ee
dhallinyarada, dhowr magaalo oo dalka Soomaaliya ku yaallay
ayaa dadweyne aan waxba galabsannin lagu laayay, waxaana
dadweynihii xilligaas ay ku calaacalayeen Xooggii Dalkoow
Maad naga qabataan dugaagga iyo diiratada dowladnimada
sheegtay, dhowr ka mid ahaa abwaannadii Soomaaliyeed ayaa
waxa ay ku cabbireen xilligaas musuqmaasuqa dareenkooda hab
suugaaneed, waxayna ku maansoodeen “Inqilaab hurdaduu ku
jiro la hubsan doone” oo uu abwaan Nuur Cali Qonof tiriyay,
sidoo kalena abwaan Qaasim ayaa isaguna tiriyay tixaha ay ka
midka yihiin:
Cishadii Gashaba waagu waa caynad gooniyahe
Inay
curadyo khayrlihii Kacaan ciidan la arkaaye
Iyo
suugaan kale oo badan oo ay ku cabbirayeen dareenka ay ka
qabaan dhibaatada lagu hayay bulshada. Doon badweyn ku
degtay qof ka dabbaashay markuu berriga gaaro oo cagaha
dhulka saaro sida uu u farxo oo kale ayaa dadweynuhu ugu
farxaan afgambigii lagu minjaxaabiyay dowladii masuqmaasuqa
ahayd, caleemo qoyan iyo raynrayn ayaa lagu soo dhaweeyay
talaabadii geesinimada lahayd ee ciidammada Xoogga Dalka
Soomaaliya qaadeen, si aan hagar lahayn ayaa Soomaali meel
ay joogtaba ay u taageertay golihii sare ee kacaanka,
daacadnimo loola shaqeeyay iyo duco ayaa la isugu daray.
Abwaanada hal-abuurka hidaha u leh ayaa geeddi socodkii
kacaanka garab istaagay Abwaan Qaasim 1970kii ayaa ku gabyay.
Guryasamo ilaa lagu furay gibisha saarnaane…
Gaargaarimaysoo askari giigsan baa wadiye
Sidoo
kale Cabdi Muxumed ayaa ku heesay “Cimrigii jiryow caynaanka
hay…hay hay waligaa hay (HEESTA CIMRIGII JIRYOOW )“. Xasan
Xaaji ayaa isna alifay heestii ahayd “guulwade siyaad,
aabihii garashada gayigayow” mar kale Xasan waxaa uu alifay
heestii ahayd “Nabee nooma talin maskax nooga roon” Cabdi
Bashiir Indhabuur ayaa isna ku maansooday “Wehelkii Calankow
wadnihii umaddow noo waar”. Dhan kasta dib-u-dhac dhaqan
dhaqaale oo baaxad weyn oo dalka la degay, wadankuna la mid
yahay beer bislaatay oo u baahan miraha oo laga gurto kali,
loona jeelqabay in hogaanka sare labadalo ayaa kacaankii 21
Oktober curtay.Marka la qiimeeyo hormarkii dalka uu ku
tillaabsaday 7dii sano ee maamulkii kacaanka ugu horaysay
waxaa amaan iyo in kabadanba Maxamed Siyaad Barre waa uu
mudnaa, runtii waxaa la oran karaa Soomaaliya waligeedba
7daas sano oo kali ah ayay dowlad dhab ah oo tiirar adag ku
taagan ka yeelatay 21/07/1976 illaa 1/7/1976kii awooda
maamulka dalka waxay ku jirtay gacmaha Golaha Sare ee
Kacaanka oo uu hormuud ka ahaa jaale Maxamed Siyaad Barre.
7daas sano waxaa jirtay yididiilo wacan iyo himilo
Soomaalinimo waxaa bulshadu ka nasatay kana raysatay
marxaladii masiibada iyo dhibka badnayd,taasoo laga dhaxlay
maamulkii tabarta darnaa ee dowladii masuqmaasuqa ahayd,
waxaa la helay hanaan maamul oo ku socda asluub, kala
danbayn iyo wada tashi, waxaana wadanku uu ku tilaabsaday
hormar tayo leh oo deg deg ah.
Dikreetadii ahayd Axdiga 1aad ee kacaanka waxaa lagu qoray
13 qodob oo saldhig u haa mabaadiida kacaanka, qodobadii
kusaabsanaa siyaasada dibadda waxaa ugu muhiimsanaa in si
dhab ah loo taaggeero oo hiil iyo hooba loo fidiyo dadyowga
xaq-u-dirirka ah,siiba dalalkii afrka ee waagaas kujiray
gumaysiga,Runtii kacaanku waa uu fuliyay balanqaadkaas,waayo
1973kii shirkii ururka midowga Afrika OAU ku yeeshay
Rabaad-Marooko dhowr wadan oo Afrikaan ah oo ay Soomaaliya
hormuud u ahayd ayaa loo xilsaaray xoraynta wadamada Afrika
ee Portaqiisku gumaysan jiiyray. Si loo meel mariyo
qorshihii xoraynta wadamadii ku jiray gacanta
gumaystaha,waxaa Soomaaliya laga yagleelay xeryo lagu
tababaro dagaalyahanada gobanimadoonka Afrika, waxaana loo
layli ama loo carbin jiray mucaskar lagu carbiyay sidii ay
heeryada gumaysiga isaga dulqaadi lahaayeen.
Saraakiil fifircoon ayaa laga xulay XDS waxayna safka
dagaalka la galeen dagaalyahanadii gobanimodoonka ahaa
kuwaas oo si hufan uga howl galay wadamada ay ka mid yihiin
Angola , Musambig, Namibiya, iyo kuwo kale, howshii
jabhadaynta waxaa ay kasoo hooyeen guul iyo libin looga
riyaaqay qaarada Afrika oo dhan. Radio Muqdisho ayaa laga
joogteeyay barnaamijyo loogu talagalay guubaabinta, kicinta,
wacyigalinta iyo dhiiro-galinta shucuubta xaq-u-dirirka
ahayd ee reer Afrika HEESTA AFRIKAAY HURUDOOY ayaa kamid
ahayd heesihii badnaa ee uu sida weyn radio muqdisho uu soo
baahin jiray.Shirkii Rabaat sababta Soomaaliya loogu doortay
xoreynta waddamadaas waxa ay ahayd, durbadiiba markii
Kacaankii 21ka Oktoobar uu curtay ayaa waxaa la isku
dubba-riday ciidan xoog leh, kana dheellitiran dhinacyada
tirada, tayada, tababarka xeeladaha dagaalka, hubka iyo
saanadda. Kulliyadaha Istaraatiijiyada adduunka ee ku
taqasusay qiimeynta ciidammada caalamka ku baahsan ayaa waxa
ay ciidanka Soomaaliya ee xilligaas u aqoonsadeen inay safka
hore uga jireen ciidammada ugu fiican Afrika, waxayna kaga
jireen kaalinta afraad, waxaa ka horreeyay oo keliya
ciidammada waddamada kala ah Koonfur Afrika, Masar iyo
Nigeria . Soomaaliya oo wakiil ka ahayd tolweynaha
Hantiwadaagga waxay qayb libaax ka qaadatay xoreynta
waddamadii gumeysiga Bortuqiisku gumeysan jiray, gaar
ahaanna jabhaddii MPLA ee Agostino Netto uu hoggaamiyaha ka
ahaa, inay la wareegto xukunkii dalka Angola xilligaas.
30kii November 1971 khudbad qiime leh oo uu ummadda u
jeediyay Allaha u naxariistee madaxweynihii Jamhuuriyadda
Dimoqraadiga ee Soomaaliya jaalle Maxamed Siyaad Barre uu ku
cabbiray in Afrika ay midowdo oo ay ka hoos baxdo heeryada
gumeysiga, iyaduna ay aayaheeda garato, waxaana uu ku
dhiirri geliyay ummadaha Afrikaanka in iskaashi ay uga bixi
karaan dhibaatooyinka haysta. Soomaaliya waxay ku
tallaabsatay xilligaas horumar dhaqan, dhaqaale oo dhan
kasta saameeyay, waxayna xilligii uu kacaanka majaraha u
hayay ay noqotay dal sharaf iyo karaamo leh oo laga qiimeeyo
dunida oo dhan, gaar ahaanna qaaradda Afrika. Haybaddii ay
Soomaaliya adduunweynaha ku yeelatay darteed, bishiiJuun
1974kii waxaa Xamar lagu qabtay shirkii OAU ee midowga
Afrika, waxaana guddoomiye sanadeed loo doortay
Madaxweynihii Jamhuuriyadda Dimoqraadiga ee Soomaaliya
Allaha u naxariistee Jaalle Maxamed Siyaad Barre, balse
xilligaas uu Madaxweyne Siyaad barre talada Midowga Afrika
hayay Cumar Carte Qaalib oo xilligaas ahaa wasiirka arrimaha
dibadda ee Soomaaliya oo u tartamayay jagada xoghayaha guud
ee OAU, dhowr cod iyo si dirqi ah ayuu ku seegay in loo
caleemo saaro jagadaas.Xilligii uu madaxweyne Maxamed Siyaad
Barre Allaha u naxariistee ahaa guddoomiyaha midowga Afrika
(OAU) si hufan ayuu uga soo dhalaalay jagadaas, sanadkaasna
waxaa la hor geliyay hal-ku-dheggii ahaa Afrikaay hurdada ka
toos oo isku tasho , Wargeyska (The Africa, caddadkiisii
34aad ee soo baxay June 1974 ayaa wuxuu qoray shirkii OAU ee
lagu qabtay Muqdisho inuu ku dhammaaday guul iyo
walaaltinimo dhex-martay ummadaha madow, wuxuu sawiray
Allaha u naxariistee Madaxweyne Maxamed Siyaad Barre oo
madaxda Afrika u horseedaya tubta nabadda iyo barwaaqada,
Maxamed Siyaad Barre wuxuu ku guuleystay inuu joojiyo
dagaalladii ka dhex aloosnaa waddamada Ugandha iyo Tansaniya,
iyadoo colaaddii dhex tiillay labadaas dal lagu beddelay
caaqiibo nabadeed
Dhexdhexaadinta iyo horumarinta qaaradda Afrika keliya
kacaanku kuma ekeyn ee wuxuu xitaa uga gudbay xaggaa iyo
qaaradda Aasiya,Sanadkii 1971kii dagaalka ka curtay
gooni-u-goosadkii bariga Pakistan, Kacaanku wuxuu u diray
guddi dhexdhexaadin ah oo Soomaaliyeed oo heshiisiin iyo
xabbad joojin ka hir geliyay halkaas, oo waddamadaas
Islaamka ah ay u xil saareen Soomaaliya inay arrintaas
dhammeyn karto, waxaana guddi caalami ah oo Islaamka ka
socda loo doortay Soomaaliya inay guddoomiye u noqoto
guddigaas, sidaasna mushkiladdaas ku soo dhammaato.
Haybaddii xilligaas dalku lahaa iyo karaamadii kacaankii
21ka Oktoobar ee uu hor kacayay Allaha u naxariistee Jaalle
Maxamed Siyaad Barre ay dalka u soo jiideen awgeed ayey
guddigaas ku soo guuleysteen in dhibaatadii Pakistaan la soo
afjaro oo la abuuro laba dal oo walaalo ah oo kala ah
Pakistan iyo Bangaaladheesh, sidaas awgeedna Sheekh Mujiibu
raxmaan loo doortay madaxweynihii u horreeyay ee dalkaas
cusbaa ee Bangaaladheesh.Madaxweynahaasna waxa uu soo saaray
xeer muwaadiniinta sita baasaboorka Soomaaliya u
oggolaanayay in uu Bangaaladheesh ruqsad ama Visa la’aan ku
geli karo dalka Bangaladheesh, isla markaasna ku noolaan
karo, hase yeeshee markii Soomaalidu si xun uga
faa’iideysatay oo ganacsi suuq madow ah oo dahab ka ganacsi
u badan dalkaas lagu qarqiyay ayaa xeerkii loo unkay soo
dhoweynta Soomaalida la laalay.Sidoo kale Kacaanku wuxuu
mowqif cad ka istaagay qaddiyadda bariga dhexe iyo Israel,
waxaana uu Jaalle Maxamed Siyaad Barre tilmaamay in
Soomaalida oo dowlad Islaam ah ay bariga dhexe waxa ka socda
ka soo hor jeeddo, waxaana kacaanku dhaliilay siyaasadda
Israel ee ku aaddan dadka dhulkooda xoogga lagu haysto,
Siyaad Barre oo xusuusinaya illoowsha dhowida Yuhuudda
waagii Hitler ayaa Khudbad uu jeediyay munaasabaddii 21ka
October 1971kii kula taliyay yahuudu inay joojiso arxan
darada ay ka wado Barriga dhexe.
Guulaha siyaasadda dibedda ee uu kacaanku gaaray ka sokow,
towraddii barakeysneyd ee uu majaraha u hayay (AUN) jaalle
Maxamed Siyaad Barre wuxuu isbeddel gun iyo baar ah ku
sameeyay arrimaha gudaha ee dalka Soomaaliya. Axdigii
Kacaanka 21ka Octoobar ee xagga siyaasadda gudaha waxaa ugu
muhiimsanaa in la dhiso bulsho asluub leh oo ku tashata
awooddeeda isla markaasna la tirtiro habacsanaanta iyo ku
tiirsanaanta kaalmada shisheeye,waxaa kaloo geed-ka-go’an
laga dhigay in la sugo ammaanka dalka guud ahaan,
xasilloonida iyo kala dambeyntana waxaa laga dhigay mid aan
horay loo arag. Dhowr gacan ku dhiigle ayaa barqa waxaa lagu
toogtay meel fagaare ah ka dib markii ay maxkamadi ku
xukuntay dil dambiga ay galeen awgeed, khaarajinta gacan ku
dhiigleyaashaasna waxa ay horseedday nabadgelyo buuxda iyo
dilalka oo yaraaday, iyadoo qof kasta uu ku naallooday
neecaw qabow oo ka dhalatay curashadii towradii barakaysneyd
iyo naxariistii Eebbe.Qoyskii bari degganaa ayey u suurto
gashay inuu Bogox u guuri karay, Saylac ilaa Sablaale,
Jarriiban ilaa Jigjiga ayaa la is dhex mushaaxay iyada oo
habar dugaagga mooyee wax laga baqaa aanay jirin. Kacaankuna
waxa uu soo jiitay dareenka bulshada, waxaana la soo
bandhigay siyaasad qurux badan oo mujtamaca caalamka ammaan
ballaaran looga helay.
Sanaddadii 1970meeyadii inta badan qaaradda Afrika waxa ay
la ciirciiraysay nabad gelya la’aan abuurtay xasillooni
darro qaaradda halakeysay, dil, dhac, kufsi iyo dhiillo
joogta ah ayey Afrika inteeda badan la kacaa kufaysay. Taas
beddelkeeda ayaa ammaanka dalka Soomaaliya waxa uu kacaanka
21ka Octoobar ka curtay dalka uu ka dhigay mid si deggan u
sugan, waxaana arrintaas ka marag kacay weriye Devid Lamb oo
buug uu qoray oo lagu magacaabo “The Africans” ku caddeeyay
in Soomaaliya dal xasilloon oo badbaado iyo nabad lagu dhex
mushaaxi karo uu yahay.
21kii
Jannaayo 1973dii waxay ahayd maalin weyn oo Soomaalida baal
dahab ah ugu qoran, waa maalin aan weligeed xusuusteenna ka
tirmi doonin, waa maalintii la hir geliyay qorista far
Soomaaliga. Kacaanka ka hor waxaa wax lagu baran jiray, oo
xafiisyada looga shaqeyn jiray luqadaha Carabiga, Talyaaniga
iyo Ingiriiska. Haddaan dib u milicsanno taariikhda raadinta
wax soomaalidu wax ku qorato, intii u dhexeysay 1920kii ilaa
1960kii waxaa is xilqaan sameeyay dad doonayay inay luqad
wax lagu qoro Soomaalida u raadiyaan, waxayna soo ban
dhigeen saddex af midkood in la qaato oo kala ahaa Laatiin,
Carabi amaba Cibri.Dowladdii Musuqmaasuqu waxay ku
guuleysatay in saddexdaas nooc mid uun ay hir geliso oo
dalka loo qoro far gaar u ah oo uu leeyahay, waxaana
xilligaas xisbiyadii jiray ay la kala safteen laatiinka iyo
carabiga, iyada oo ay qolo la safatay in la taageero
LAATIINKA maadaama madbacadaha dalka yaallo ay laatiin
yihiin, qolo kalena taageeray CARABIGA maadaama ummadu ay
muslin tahay, laakiin culumada diinta ayaa waxay dhaleeceyn
u soo jeediyeen qolada taageertay laatiinka oo ay ku
sheegeen LAATIIN inuu la micne yahay LAA DIIN. Qayb kale
ayaa iyaga oo aan u kala harin waxa ay u ololeeyeen in la
qaato welibana qasab lagu qaato xuruufta farta
Cismaaniyiinta, iyaga oo xilligaas muquuniskaas ilaa xad ku
guuleystay, maxaa yeelay SYL ayaa ku shaqeyn jirtay farta
Cismaaniyiinta wixii ka horreeyay 1956kii xilligii dowladdii
daakhiliga, sababta ay farta cismaaniyiinta SYL u dooratayna
waxa ay ahayd Yaasiin Cismaan Keenadiid oo uu aabbihiis
Cismaan Keenadiid fartaas Cismaaniyiinta allifay ayaa ahaa
xoghayihii ururka SYL, Xisbiyadii xilligii musuqmaasuqa
jiray qaarkood waxa ay markii dambe diideen farta
Cismaaniyiinta, iyaga oo dalbaday in la isticmaalo farta loo
yaqaan KADARIYA, taasoo uu alifay Xuseen Sheekh Axmed
Kaddare.
Haddaba sanadkii 1960 ayaa la magacaabay guddigii ugu
horreeyay oo loo xilsaaray kala saaridda farihii kala
duwanaa ee xilligaas tartanka ku jiray. Farahaas oo gaarayay
ilaa tobaan farood oo kala geddisan. Guddigii loo xil saaray
kala saaridda faraha ayaa wuxuu u badnaa rag aqoon yahanno
Soomaaliyeed ah oo intooda badan isku hawlay inay ummadda
Soomaaliyeed u sameeyaan far qoraal oo u gooni ah. Markii ay
guddigu isu fiiriyeen farihii markaa tartanka ku jiray
cilladahooda iyo wanaagoodaba ayay waxay si wada jir ah
isugu raaceen in qoridda farta afsoomaaliga loo doorto
fartii ama Alifbeetadii uu qoray (AUN) Shire Jaamac
Juge.Shire Jaamac Juge(aabihii farta soomaaliga ee haatan la
isticmaalo) ayaa fartii uu qoray waxay noqotay fartii ugu
cilladaha yarad, ugu sahlanayd, ugu shaqal iyo shibbanaba
yarayd isla markaasna Laatiin ahayd oo dhaqan galinteedu ay
ugu sahlanayd.
Guddigii labaad ee uu magacaabay Kacaankii 21 oktoobar ma
ahayn mid lagu kala dooranayay nooca farta la qaadan lahaa
ee wuxuu ahaa guddigii dhaqan galin lahaa fartii horay loo
ansixiyay isla markaasna waxaa loo xilsaaray inay soo
saaraan Qaamuus afsoomaali iyo naxwaha afsoomaliga.
Go’aankii ka soo baxay golihii sare ee kacankii 21 oktoober
oo ahaa in la qorayo farta soomaaliga ayaa runtii waxay
ahayd tallaabo geesinnimo ah iyo guul dhaxal gal ah oo uu
kacaanku Soomaalida u soo hoyiyay, iyadoo ilaa iminka loo
baxsaday.
Kacaanku wuxuu meel mariyay mashruucii libineed ee ahaa
“Ololaha hirgelinta farta Soomaaliga iyo Horumarinta reer
Miyiga” Kumanaan isugu jiray macallimiin iyo arday ayaa loo
diray berrin kastoo udub aqal Soomaaliyeed ka mudan yahay,
waxaana bulshada Soomaaliyeed loogu baaqay “Haddaad taqaan
bar.. haddaadan aqoonnin baro” raadiyaha qaranka ee RADIO
MUQDISHO ayaa laga baahiyay guubaabo la xiriirtay wax tarka
qorista fartu u leedahay horumarka dalka iyadoo erayadii
guubaabada ahaa ay ka mid ahaayeen:Taariikhda Qarada weyn,
Afkeennii ka qatanaa,
Qaayaha uu leeyahay, Dunida ka qarsanaa,
Qorrax
baa u soo baxdoo, Daahii ka qaadee,
Carrab
ku qaldi maayee, Sidii caanaha qurquriyaaaaaay
Labaatan iyo laba aamustiyo, shaqal irmaaneeya,
amran
iyo tilmaamiyo gudbe, aade iyo jooge,
Iskudare xiriiriye falkaab, erayadeennii ah,
ebyan
iyo haddaan magic-u-yaal, ku arkay joornaalka,
mar
haddii afkaygii la qoray, aabbe iyo hooyo,
mar
haddaan ammaahsigii ka baxay, lagu agoontoobay,
Abaal
waxaa leh nimankii fartaa, soo abaabulaye,
ammiirnimo sin iyo garab jirteey, nagu abuureene,
Afafkaa qalaad iyo maxaa , eregta ii dhiibay,
Anaa
macallimoo rabo dad loo furo iskuullaade.
Waxaana tiriyay tulucdaas Cabdille Raage.
Waxaana bulshada la fahansiiyay in ku hadalka luqadda
shisheeye iyo aqoonta cilmigu ay kala duwan yihiin, af
qalaad in uusan aqoon ahayn oo ay ku faanaan afkoodii hooyo
ayaa shacabka laga dhaadhiciyay, guud ahaanna luqadda
Soomaaliyeed iyo suugaanta ayaa sare loo qaaday, gaar
ahaanna af-Soomaaligii hore ee qadiimka ahaa ee beri hore
lumay ayaa dib loo soo nooleeyay, eray bixintii luqadaha
shisheeye ayaa lagu beddelay erey bixin soomaali ah.
Sanadkii 1974 ayuu Maxamed Siyaad Barre waxa uu ka hadlay
qoraalka farta Soomaaliga, waxaana uu tilmaamay in
soomaalidu ay ku xirnaayeen waddamo kale oo ajnabi ah,
waxaana uu sheegay in markii fartooda la qoray ay u soo
noqdeen fartoodii, Waxaana madaxweynihii Soomaaliya Allaha u
naxariistee jaalle Maxamed Siyaad Barre uu yiri fartiina wax
ku qora waad ku liibaanaysan. Waddammada horay u maray xitaa
Mareykanka wax barashada iyo caafimaadku waa lacag oo qofba
taagtii iyo tabartii ku salaysan, hase yeeshee kacaanku
labadaas jiritaanka aadamiga daruuriga u ah wuxuu ka dhigay
lacag la’aan.Waxbarashada oo nolosha aadmiga aasaasi u ah
isla markaasna fure u ah ilbaxnimada aadamiga iyo horumarka
bulsho ayaa wixii kacaanka barakeysan ka horreeyay waxa ay
ahaayeen kuwo aan tayo lahayn oo aad u liitay,Waxbarashada
Soomaaliyana xilligii Musuqmaasuqa waxa ay ku socotay habkii
uu gumeysigu u dejiyay, taasoo ahayd in soomaalida laga
dhowro wax barasho heer sare ah, tirade ardayduna ahaato mid
yar oo kooban oo xaddidan, taasna waxaa daliil u ah iyadoo
manhajka maadooyinku ay ahaayeen kuwii uu gumeysigu ka tegay,
halka dugsiyada dhexe iyo sare ay ahaayeen kuwo fara ku
tiris ah.
Kacaanka ka hor musuqmaasuq weyn ayaa dalka ka jiray siiba
dhanka wax barashada oo caqabad ku ahayd arday badan oo
danyar ah. Habka maamulka wax barashada wuxuu ku dhisnaa
eexasho gaaar ah oo la siiyo madaxda sare iyo kuwa
maalqabeenka ah iyadoo imtixaanaadka la siin jiray
darajooyin aysan aqoon ku muteysan si deeqaha wax barasho ee
dibedda loo aado ay iyaga keliya ugu koobnaato.
Ayaan
darrada kale ee jirtayna dalka gebi ahaantiis kama aysan
jirin jaamacad keliya oo ardayda Soomaaliyeed xilligaas ay
warbarashadooda ka kororsadaan, balse xilligii Kacaanka
waxaa durbadiiba la aasaasay Jaamacaddii Ummadda
Soomaaliyeed oo u xil saarnayd u diyaarinta ardayda
kulliyado kala duwan, fasalo wax barasho oo qalabkoodii wax
barasho u dhan yihiin, dejinta manhajyo waxbarasho
xilliyeysan kuna saleysan duruus tayo leh, xulashada
macallimiinta iyo diyaarinta jiifka, cuntada iyo daawada
ardayda, iyada oo waxaas oo hawl ah ay ardaydu u sinnaayeen,
isla markaasna ay lacag la’aan ku dhiganayeen.Jaamacadda
Ummadda ee kacaanka 21ka October uu aasaasay ayaa waxa ay ka
koobnayd 15 kulliyadood oo kala ahaa Injineeriya, Geologia,
Kiimikada, Xannaanada Xoolaha, sharciga iyo qaanuunka,
Dhaqaalaha, Luqadaha, Basic Sciense, caafimaadka,
Macallimiinta Lafoole. Beeraha, Culuunta Siyaasadda,
Saxaafadda, Farsamada iyo Daraasaatul Islaam. Ardaydii ka
qalin jebisay kulliyadahaasna waxay manta kaalin firfircoon
oo muuqata kaga jiraan aqoonyahannada dalku sheegto amaba
tirsado. Dhinaca aqoonta iyo heerka ay waxbarashada ka
gaarsiisneyn qiimeyn caalamku ku sameeyay jaamacaddii
Ummadda Soomaaliyeed waxay noqotay mid qaaradda Afrika baal
dahab ah ka gashay, waxaana hay’adda Qaramada Midoobay ee
UNESCO ay wasaaradaha waxbarashada iyo tacliinta sare
guddoonsiisay billado dahab ah oo la xiriiray habka hufan ee
kacaanku u habeeyay iyo heerka aqoonta lacag la’aanta ah
laga gaaray.
Kacaankii 21ka Oktoobar ee dalka ka curtay himmilooyinkiisa
towriga ah ee uu hiigsanayay waxaa ka mid ahaa heer inuu
gaarsiiyo dalka waxaana uu wax badan ka qabtay arrimo badan
oo wax qabad lahaa, haddaba waxyaabaha uu kacaanku qabtay
ayaa waxa ay ahaayeen kuwo aan la soo koobi Karin waxaana ka
mid ah sidaan soo sheegnayba dhinaca wax barashada, waxaa
kale oo ka mid ahaa hadafka towradda ee la dagaallanka
Jahliga cudurka iyo saboolnimada, iyo sugidda ammaanka, sida
ay dad badan oo xilligaas kacaanka soo joogay ay xusuustaan
waxaa wax aan mar dambe dib loo helaynin ka mid ahaa wax
qabadkii kacaanka ee dhinaca Caafimaadka, kaasoo gebi
ahaanba ahaa lacag la’aan, waxaana magaalada Muqdisho oo
kaliya laga dhisay oo laga hawlgeliyay isbitaallo waaweyn oo
ay ka mid ahaayeen Digfeer, Laansalooti, Martiini iyo
Madiina, iyada oo ay jireen isbitaallo waaxeed sida kan
ciidanka iyo kuwo kale.Xubnihii Golihii Sare ee Kacaanka
21kii Oktoobatar 1969kii ee dhaliyay kacaankii uusan dhiiga
ku daadan (The Bloodless Revolution) magacyadooda waa kuwa
hoose:
