Urta Afku ma Xanuun baa mise waa Nadaafad daro?

(Somalia, January 15, 2008 Ceegaag Online)  

Qofka oo Afkiisu Ur yeesho waa xaalad aad u fidsan oo la kulanta Dadka badankiisa ama isaga laftiisa haka timaado ama Qof ka soo horjeeda ha kaga timaadee,waxayna noqon kartaa mid markaas uun dhacday sababna ay u tahay Cunto iyo Cabitaan gaar ah waana mid taasu iska baaba'aysa marka Jidhku ka takhaluso oo ay ka dhamaato,ama wuxuu noqon karaa Xanuun joogta ah oo ku beera Qofka welwel iyo Weji gabax fara badan Dadkuna ay ku dhaleecayaan had iyo jeer oo karahsadaan,hadaba waxa is waydiin mudan waa maxay sababaha keena Urka Afka?
 
                                            Sababaha keena Urka Afka
 
Inteeda badani waxay ka dhalataa Afka iyo Ilkaha sababtuna waa inuu Qofku ka gaabiyay inuu ka nadiifiyo wax yaabihii Cuntada ka soo hadhay Ilkaha,Carabka iyo dhamaan Afka gudihiisa waxa yaabahaas oo isu roga hadaan laga nadiifin Afka Maadooyin qudhma oo keena ur aad loo necbaysto
 
Sabab kale ayaa waxay noqonaysaa in ay ku jirto xalaad Xanuun ahi Qofkaa Afkiisa sida Xanuunka Ciridka ama Ilkaha oo jilicsan oo daloola leh ama in duhaadh ama buuxin Ilkaha qaarkood lagu sameeyay oo aan sidii haboonayd loo samayn taas oo sii kordhisa inay galaan oo ku biiraan wax yaabaha Cuntada ka soo hadhaa ayna adkaato in laga nadiifiyaa
 
Sabab kale ayaa iyana waxay noqonaysaa in uu jiro Xanuun Dalqada ama Mareenka neefsiga ama Sanka Dulkiisa hoose ama khalal ku yimi Jihaaska Cuntada raqda ama Xanuun Sanbabada ah
 
Waxa iyana keena xaalada aad u yar oo noqon karta sida khalal ama Xanuun Xubineed oo ah Beerka iyo Kelyaha
 
                              Sababo sii kordhiya Urta xun ee Afka
 
1- iyada oo ay Qofka Afkiisa ku yaraato Candhuuftu iyo Dalqada oo qalasha taana waxaa sababa badanaa Xanuun ku dhaca Qanjaha Candhuufta keena
2- iyada oo ay saamayn ku yeelato Dawooyinka qaar sida kuwa Xasaasiyada iyo kuwa Xanuunka Sonkoriga
3- Qofka oo ay hayso diiqad Nafsad ahaaneed iwm
4- cabista Sigaarka iyo Coffee ga iyo wax yaabaha laga sameeyo Isbiirtada (Alchol) ta
5-noocyo gaar ah oo ka mid ah Cuntada sida Basasha,Thoomta iyo Xawaashaka qaarkii
5- iyada oo aanu Qofku Cunto cunin waqti dheer sida Habeenkii oo ayna yaraato Candhuuftu iyo inuu Qofku ka neefsado Afka markuu hurdo' gaar ahaan haduu leeyahay Xunuun Sanka Dulkiisa hoose ah ama uu xidhmo sida markuu duryo
 
                              Sababo yarayn kara Urta xun ee Afka
 
1- in lagu dedaalo nadaafada iyo caafimaadka Afka iyo Ilkaha iyadoo la isticmaalaayo Burushka ama Cadayga iyo luqluqashada waqtiga haboon iyo dariiqada saxda ah
2- in la badiyo cabista Biyaha iyo wax yaabaha kale ee sida biyaha ah(Liquids) iyo in la yareeyo cabitaanka Coffee ga iyo Sigaarka iyo in la habayo waqtiyada Cuntada iyo noocyada Cuntadaba
3- in la Cabo Caanaha noocyadooda kala gedisan
 
         Doorka looga baahan yahay Dhakhtarka Ilkaha inuu ka qaato baabi'inta Urta Afka
 
1- baadhitaan sax ah oo uu ku sameeyo Afka iyo Ilkaha uuna go'aan ka gaadho sababta keentay Urta
 
2-in uu ka shaqayo nadiifinta Ciridka iyo daldaloolka Ilkaha iyo in uu bedelo Duhaadhyada iyo buuxinta aan si haboon oo sax ah loo samayn
 
3-in uu baro oo u sheego Qofka buka sida saxa ah ee loo ilaaliyo Ilkaha
 
4-in uu kula taliyo wax yaabaha Afka ka dhigi kara mid qoyan iyo wax yaabaha kaaliya sida loo hagaajinayo in Qanjuhu samayaan Candhuuf
 
5-in uu u diro Dhakhtarka ku shaqada leh haduu ogaado in Xanuun Xubneed oo kale keenayo urtatan
 
Wabillaahi atowfiiq
 
Waxaa soo guuriyay: Essa Mohamoud

almutawaadic@hotmail.com

webmaster@ceegaag.com