Madaxa Xarunta Horumarinta Caafimaadka ee Magaalada Gaalkacyo oo ka warbixiyay waxyaabaha ay xarunta qabato  (Sawirro).

(Gaalkacayo,  January  15,  2010 Ceegaag Online)

Magaalada Gaalkacyo ee xarunta Gobalka Mudug waa Magaalo ku taala bartamaha dalka Soomaaliya waa Magaalo kala barta Gobolada dalka Soomaaliya,waxaa soo gala laba wado oo isku xira Magaalada Bosaaso iyo Muqdisho waa Magaalo ay ku nool yihiin dad kala duwan oo ka soo kala jeeda Gobolada Dalka Soomaaliya kuwaa oo siyaaba kala duwan uga ganacsada.

Dadka ku dhaqan Magaalada Gaalkacyo waa dad aad u jecel sidii hor mar degaanka loogu samayn lahaa waxana dadka ku dhaqan ay yihiin kuwa si isku mid ah kugu sheegaya xiliyada aad waraysato sida ay muhiim u tahay in la helo horumar dhinac waliba ah si loo hormariyo Magaalada maadaama ay tahay mid isku xirta Gobolada dhexe ee dalka Soomaliya.

Hadaba iyadoo ay jiraan waxyaabaha oo idil ayaa hadana marka aad u kuurgasho waxaa ku soo baxayo in ay jiraan waxyaaba badan oo u baahan in wax laga qabto waxaana jira in Magaalada ay tahay mid aad ugu yar yihiin goobaha caafimaadka waxbarashada aas saasiga ah sida jaamacadaha marka laga reebo jaamacado yar yar oo aan sidaa u badnayn laakiin arinta ugu daran ee dadka ku dhaqan Gobolka ay tahay in ay helaan ayaa ah gooba caafimaad.

Magaalada Gaalkacyo waa magaalo weyn hasa ahaatee ay ku yaalan laba cisbitaal oo ah kuwa loogu tala galay bulshada ku dhaqan in wax loogu qabto balse nasiib daro labadan cisbitaal oo midna ku yaalo koofurta Magaalada midna ku yaal waqooyiga ayaa labaduba wax ay yihiin kuwa aysan oo lin qalabyadii logu talagalay in wax loogu qabto bulshada

Hase ahaatee iyadoo ay jiraan dhibaatooyinkaa oo idil ayaa hadana waxaa jira cisbitaalo gaar loo leeyahay kuwaa oo ay aas aaseen aqoon yahano reer Puntland ah kuwaa oo dalka dibadiisa wax ku soo bartay waxana cisbitaalada ka mid ah Xarunta caafimaadka Gaalkacyo oo loo soo gaabiyo GMC .

C/qaadir Maxamuud Jaamac oo loo yaqaano Dr Dhegacade waxa uu ka mid yahay Dadka dalka dibadiis wax ku soo bartay waana madaxa cisbitaalkaa GMC.Weriyaha Horseed Media ee Magaalada Garoowe C.M.M “Ilkacase” ayaa dhowaan Socdaal ku tegay magaalada Gaalkacyo,waxaana ula yeeshay Wareysiga.

Dhegacade: Xaruntaan waxa ay qabtaa waxyaaba badan sidii qaliin lugu samayeyo dadka ay la soo dirsaan xaaladaha qatarta ah, wax ay kaloo qabataa dawaynta cudurada haweenka. Haweenka ay ku adkaato dhalmada oo qaliimo lugu sameeyo, iyo noocyada qaliimada kala duwan, waxana xarunta runtii ay u soo hirta dad farabadan oo ka kala yimaada Magaalooyinka Garowe, Bosaaso Laascaanood iyo magaalooyinka kale oo deegaanada Puntland, Gobalada dhexe ee dalka Soomaalia kamid ah, xitaa qaar ayaa nooga yimaada Koofurta Soomliya.

HM: Doctore cisbitaalka waa cisbitaal dad badan isugu yimaadaan waana sida aad sheegtay xarun qabta waxyaba kala duwan ma jiraan dhaqaatiir kale oo kaala howlgasha hadii ay jiraansa imisay tira la egyihiin?

Dhegacade: Runtii ma jiraan dhaqaatiir kale hasa ahatee waxaa jiray kulama kala duwan oo aan la qaatay dhaqaatir ka howlgasha Magaalada Gaalkacyo waxaana ka wada hadalnay sidii aan wax qabad rasmi ah loogu qaban laha dadka, waaana iga aqbaleen inta badan waxyabihii aan u soo jeediyay xiligaa, waxaa jira dhalinyara kale oo tababaro aan siinay, balse runtii waxaa la oran karaa waa kuwa aad u dadaalay waayo waxaa laga arkaa dadaalkooda sida cisbitaalka uu uga hormarsan yahay cisbitalada kale ee Gobalada dalka.

HM: Doctor ma noo sheegi kartaa qaybaha uu ka kooban yahay cisbitaalka iyo shaqooyinka lagu qabto noocyada ay yihiin ?

Dhegacade: Haa,  waan kuu sheegi karaa waxaa uu ka kooban yahay dhoor qaybood:

A= qaybta qaliinka,
B= qaybta shaybaarka,
C= qaybta dumarka lugu dhaliyo,
D= qaybta caruuta lugu xanaaneeyo xiliyad ay dhashaan, iyo
E= qayba kale sida qayba lugu ciyaaro kubada cagta oo ah garoon aan hada dhismihiisa wadno iyo qayba kale oo ay dadka soo booqda bukaanada ku nastaan.

HM: Cisbitaalka dadka la keeno imisaa lugu qiyaasi karaa tira ahaan maxaysa dadka yihiin ma dad u baahan baa in qaliimo lugu sameeyo misa waa dad u baahan in la daaweeyo?

Dhegacade: Runtii dadka cisbitaalka la keenay sanadkaaan waxa ay garayeen 2000 waxana dadkaa ay ahayeen kuwa u badan qaliin 70%.

Waxaana dadkaa ay dhamaantood ahaayeen kuwa aan ku guulaystay mararka qaar waxaa dhacda in dadka ay buux dhaafiyaan cisbitaalka maadama cisbitaalka sariiraha yaala ay yihiin 70 sariir.

Laakiin dadkaa waxa la geeyaa gooba kale oo banaanka ah marka walaahi wax badan ayaan u baahnahay in nagala caawiyo lahayn hadii nagala caawin lahaa.

HM: Waxaa soo hadal qaaday qayb logu talagalay in lugu ciyaaro kubada cagta marka qaybtaa ma waxaa ugu talagasheen in ay ku ciyaaraan dadka bukaanada ah ee cisbitalka jiifa misa waxaa jira kooxa kale oo aad u qorshayseen?

Dhegacade: Runtii waa garoon wayn oo xitaa indhahaada ku arki karto maahan mid cid si gooni ah u leedahay, hasa ahaatee waxaan ugu talagalnay in ay ku ciyaaraan dadka bukaanada ah iyo koox cisbitaalku leeyahay oo la yiraahdo CMSET oo ah koox wayn oo laga aqoon sanyahay FiFA xariirka kubada cagta ee GOS walina runtii dhismaha garoonka waa uu socdaa waxaa sidoo kale dhisma ku wadnaa cisbitaalka qayba ka mid ah sida qolal kalo oo aan rabno in aan ku soo kordhino .

HM: intee la egyahay xariirka kala dhaxeeya xaruntaan Wasaarada Caafimaadka Puntland maadama uu yahay cisbitaal wayn oo si wayn looga yaqaano deegaanada Puntland?

Dhegacade: Haa xariir wayn ayaa naga dhaxeeya wasaarada caafimaadka inkastoo wasaarada aysan awoodeeda ahayn mid sidaa u balaaran hadana wasiirka haatan waxa uu wadaa dadaal marka xariirka nagala dhaxeeyaa waa mid aad u wanaagsan hadana waxaan ka rajaynaa in uu sii xoogaysto.

HM: Ugu danbayntii adoo ka faa’idaysanay shabakada Horseed Media oo ah shabakad ay daalacadaan Jaaliyadaha Puntland ma jiraan baaqyo aad u dirayso si ay gacan uga gaystaan balaarinta xarunta oo ah xarunta keliya ee dadka deegaanka wax loogu qabto?

Dhegacade: Waxaan baaq u dirayaa dhamaan jaaliyada reer Puntland waxaan ugu baqayaa wax u qabta dadkiina waa muhiim in aad ka fikirtaan hormarinta deegaankiina maxaa yeelay hadaan la helin gooba caafimaad meelo dadka loogu adeego waad dareemi kartaan sida xaalada noqon karto, marka waxaan idiin rajaynayaa in aad ku tusaala qaadan doontaan baaqan aan idiin soo diray.

Waxaana u mahcelinayaa wariyahaasha oo kaalin wayn ka qaata gudbinta xogaha jira oo runtii halkaan soo booqdaysi xarunta xaaladeeda uu indha indheyan.

Xigasho:Horseed

webmaster@ceegaag.com